Burza mózgów (brainstorm session), najczęściej stosowana metoda poszukiwania rozwiązań problemów i nowych koncepcji w biznesie. Najczęściej, też niestety realizowana błędnie i niekompletnie, co wypacza jej efektywność i sprawia, że dalece odbiega od założeń Aleksa Osborna. To właśnie Osborn, uznawany jest za głównego propagatora „burzy mózgów” w latach pięćdziesiątych.
Cztery podstawowe zasady burzy mózgów:
- Zabronione krytykowanie – nie wolno negatywnie oceniać któregokolwiek pomysłu.
- Wolność myślenia – każdy pomysł jest dobry, nawet najbardziej szalony
- Pożądana duża ilość pomysłów – im więcej pomysłów tym lepiej
- Wykorzystanie pomysłów innych – rozwijanie, łączenie, udoskonalanie.
Sednem burzy mózgów jest grupowe wymyślanie i zgłaszanie rozwiązań przy jednoczesnym powstrzymaniu się od ich bieżącej oceny. Metoda jest wartościowa właśnie ze względu na owe odroczenie oceny, co jak potwierdzają badania naukowe, podwaja ilość generowanych pomysłów.
Najczęściej popełnianymi błędami są:
- ocena werbalna lub niewerbalna w trakcie zgłaszanych pomysłów, uwagi typu „to już było”, „to się nie sprawdzi”, „ja bym tego nie kupił”, „na mnie by to nie zadziałało”, „konkurencja zrobiła coś podobnego” lub wymowne spojrzenia uczestników sesji;
- nie zapisywanie lub wybiórcze zapisywanie pomysłów, co utrudnia rozwijanie już zgłoszonych pomysłów albo jest oznaką oceny pomysłu przez zapisującego jako niewartego zanotowania;
- prowadzenie sesji w obecności lub przez samych przełożonych członków grupy, co sprawia, że pojawia się opór przed oceną osoby, nie pomysłów a nawet strach;
- zbyt wczesne zaprzestanie poszukiwań kolejnych pomysłów.
Jak więc powinna wyglądać prawidłowo przeprowadzona sesja burzy mózgów?
Oto klika cennych wskazówek
1. Zorganizuj grupę liczącą 10-12 osób. W skład grupy powinni wchodzić pracownicy, których problem dotyczy bezpośrednio i zaproszeni goście np. z innych działów; najlepiej aby wszyscy mieli podobny status w firmie.
2. Zadbaj o kreatywną przestrzeń. Idealnie jest jeśli sesja burzy mózgów odbywa się poza standardowym miejsce spotkań.
3. Zapewnij materiały biurowe wspomagające proces kreatywny: wygodne siedziska, kolorowe markery, duże arkusze papieru.
4. Przedstaw problem przed sesją. Poinformuj uczestników na kilka dni przed spotkaniem jaki problem będziecie rozwiązywać i przypomnij zasady burzy mózgów.
5. W dniu sesji przedstaw problem jeszcze raz.
6. Wyznacza ramy czasowe sesji.
7. Zapisuj wszystkie zgłaszane pomysły, anonimowo, bez zbędnych komentarzy.
8. Zadbaj aby nikt nie krytykował pomysłów poprzedników.
9. Mobilizuj uczestników sesji do zgłaszania nawet najbardziej „dzikich” propozycji.
10.Powtarzaj, że ilość, ilość i ilość jest tu ważna.
11. Zachęcaj do rozwijania pomysłów, które zostały wcześniej zaproponowane.
12. Zamknij sesję oddzielając czas inkubacji pomysłów od ich oceny.
Burza mózgów sprawdzi się jeśli poszukujemy dużo pomysłów np. nowych koncepcji, nazw produktów lub kiedy chcemy rozwiązać jakiś problem np. zmniejszyć starty, zlikwidować przestoje.
Nie nadaje się do problemów dla których istnieje tylko jedno rozwiązanie, kiedy rozwiązanie problemów wymaga technicznej wiedzy uczestników, dodatkowych analiz.
Odmiany burzy mózgów to Brainwriting 635, Dyskusja 66 (Philips 66), Quik Thing Method.
Brainwriting 635 to jest jak sugeruje nazwa związany z zapisywaniem pomysłów nie ich wypowiadanie. Każda z 6 osób uczestniczących w sesji zapisuje na swojej kartce 3 pomysły, ma na to 5 minut po czym przekazuje kartkę kolejnej osobie, która dopisuje następne 3 pomysły w 5 minut itd. Cykl powtarza się, aż kartki wrócą do właścicieli.
Dyskusja 66 inaczej Philips Buzz Session to 6 minut intensywnego tworzenia pomysłów w 6-osobowych grupach wg klasycznej metody burzy mózgów. Każda grupa następnie prezentuje pozostałym swoje pomysły i sesja jest powtarzana. Nie ma oczywiście przeciwwskazań, aby sesję potraktować jako 55 czy 77. Ważne tu jest tempo i praca w podgrupach.
Quik Think Method – to metoda jaką nazwałabym metodą „na gorąco”. Od klasycznej burzy mózgów różni ją niewiele: mała grupa uczestników, dobranych głównie osobowościowo oraz brak wcześniejszej informacji o problemie jaki będzie poruszany podczas sesji.
Kreatywność to dostrzeganie nowych rozwiązań i wychodzenie poza standardy. Dlaczego więc przy procesach twórczych jesteśmy tak tradycyjni? Może warto, przyjrzeć się metodom rozwiązania problemów i wybrać sposób inny niż burza mózgów, chociaż raz – na próbę.